|
|
|
หนังสืออ้างอิง
หนังสืออ้างอิง มาจากอำภาษาอังกฤษว่า Reference ซึ่งมาจากคำว่า Refer คือหนังสือที่จัดทำขึ้นโดยมีจุดมุ่งหมาย ให้ใช้ในการค้นหา เรื่องราว ข้อมูล ข่าวสารเรื่องใดเรื่องหนึ่งมากกว่าจะให้อ่านตลอดทั้งเล่ม ผู้อ่านจะอ่านหนังสืออ้างอิงเฉพาะตอนที่มีข้อเท็จจริงเกี่ยวข้องกับเรื่องที่ต้นสงสัยเท่านั้น หนังสือประเภทนี้จัดไว้ต่างหากจากหนังสือธรรมดา โดยไม่รวมหนังสือทั่วไป และใช้เฉพาะในห้องสมุดเท่านั้น โดยมีสัญลักษณ์กำกับไว้ที่สันหนังสือ คือ อ (อ้างอิง) หรือ R Ref (Reference) และจัดเรียงขึ้นชั้นเหมือนหนังสือทั่วไป ห้องสมุดส่วนใหญ่ ไม่นิยมให้ยืมหนังสืออ้างอิงออกจากห้องสมุดด้วยเหตุผลต่อไปนี้
1. หนังสืออ้างอิง เป็นหนังสือที่ผู้ใช้จะใช้เพียงชั่วครู่ชั่วยาม เพื่อการค้นคว้าอ้างอิง หรือนำไปประกอบการรายงานหน้าชั้น เพื่อให้ทุกคนได้เห็นหรือเข้าใจเรื่องที่ตนกำลังกล่าวถึง เช่น ภาพบุคคลสำคัญทางประวัติศาสตร์ สถานที่ต่างๆ เป็นต้น
2. หนังสืออ้างอิงมีขนาดใหญ่ หรือรวมกันเป็นชุด ชุดละหลายเล่ม อาจมีตั้งแต่ 2-3 เล่ม หรือ 30 เล่ม เช่น สารานุกรมทั่วไป หนังสือเหล่านี้หากขาดชำรุดไปก็ไม่สามารถซื้อทดแทนในแต่ละเล่มได้ ต้องซื้อทั้งชุด เป็นการสิ้นเปลืองมาก และมีราคาแพงกว่าหนังสือธรรมดา
3. ห้องสมุดจัดหาหนังสืออ้างอิง มาจำนวนน้อยฉบับ โดยเฉพาะหนังสืออ้างอิง ประเภทพจนานุกรม สารานุกรม ทำเนียบนาม เมื่อคนหนึ่งคนใดยืมไป อีกหลายคนก็ไม่ได้ใช้
ปัจจุบันมีการผลิตหนังสืออ้างอิงในรูปสื่ออิเล็กทรอนิกส์ ในรูปซีดี-รอม และฐานข้อมูลออนไลน์ และใช้คำรวม เรียกว่าสื่ออ้างอิง เช่น พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2525 มีการจัดทำในรูปแบบซีดี-รอม และสืบค้นได้โดยทางเครือข่ายอินเทอร์เน็ต ในรูปพจนานุกรมออนไลน์ เป็นต้น
ลักษณะของหนังสืออ้างอิง โดยทั่วไป มีลักษณะดังนี้
1. เป็นหนังสือที่รวบรวมความรู้พื้นฐาน ข้อเท็จจริง ตัวเลข สถิติต่างๆ ซึ่งนักเรียนใช้สำหรับอ้างอิงในการค้นคว้า โดยการใช้หนังสือเหล่านี้เพียงบางส่วน ไม่ต้องใช้ทั้งเล่ม
2. มีการจัดเรียงเนื้อหาอย่างเป็นระบบ ส่วนใหญ่เรียงตามลำดับตัวอักษร หมวดวิชา เรียงลำดับเหตุการณ์
3. เขียนโดยผู้ทรงคุณวุฒิที่มีความรู้ความเชี่ยวชาญในเรื่องราวที่เขียนอย่างแท้จริง
4. เขียนเรื่องราวให้กระชับและให้จบในตัวเอง ผู้ใช้สามารถเลือกอ่านเฉพาะเรื่องที่ต้องการได้
5. มีรูปเล่มขนาดใหญ่ หนา ราคาแพง และมีจำนวนหลายเล่มในชุดหนึ่งๆ
6. จัดลักษณะรูปเล่มและส่วนประกอบในเนื้อหา ให้อำนวยความสะดวกในการค้นเรื่องที่ต้องการ ได้แก่
6.1 อักษรนำเล่ม คือ ตัวเลข ตัวอักษรหรือส่วนของคำ พิมพ์ไว้ในสันหนังสือโดยเฉพาะหนังสือที่มีหลายเล่มจบ เช่นสารานุกรม เพื่อให้ทราบว่าหนังสือเล่มนั้นมีเนื้อหาเริ่มต้นตั้งแต่ตัวอักษรใด
6.2 ดรรชนีริมหน้ากระดาษ (Thumb Index) หนังสืออ้างอิงเล่มหนาๆ เช่นสารานุกรม พจนานุกรม หรือ ปทานุกรม จะมีการเจาะริมหน้ากระดาษ แล้วพิมพ์อักษรกำกับ เพื่อช่วยให้ผู้ใช้เปิดหาคำที่ต้องการได้รวดเร็วขึ้น
6.3 คำนำทาง (Guide Word) เป็นคำหรืออักษรที่ปรากฏอยู่ตรงกลางหน้าหรือมุมบนขวา และมุมล่างของกระดาษ เพื่อบอกให้ทราบว่าหน้านั้นขึ้นต้นด้วยอักษรตัวใดและจบที่อักษรตัวใด
7. ดรรชนี (Index) เป็นการนำคำหรือข้อความมาเรียงตามลำดับตัวอักษรบอกเลขหน้าว่าคำหรือข้อความนั้นๆ มีรายละเอียดอยู่หน้าใดของหนังสือ ส่วนใหญ่จะอยู่ท้ายเล่มและหากมีหลายเล่มจบจะปรากฏในเล่มสุดท้าย
|
|
