|
|
ความสำคัญและบทบาทของสารสนเทศ
ความสำคัญของสารสนเทศ
สังคมในปัจจุบันมีลักษณะเป็นสังคมข่าวสาร ทั้งนี้เป็นเพราะมีการพัฒนาประเทศ ทุกด้านอย่างกว้างขวาง มีการค้นคว้าทดลอง วิจัย ซึ่งก่อให้เกิดความเจริญก้าวหน้าทาง ด้านเทคโนโลยีและวิชาการต่าง ๆ มีความต้องการข้อมูลข่าวสารเพิ่มมากขึ้น และจำนวนข้อมูลข่าวสารเองก็มีการเพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว จนเกินกำลังที่ผู้ใช้ข้อมูลจะใช้ได้ทัน
ศูนย์สารสนเทศ สำนักงานให้บริการข้อมูลข่าวสาร ห้องสมุด หน่วยงานทางราชการและสำนักงาน ธุรกิจต่างๆ ล้วนแล้วแต่ประสบปัญหาของจำนวนสารสนเทศที่เพิ่ม จำนวนอย่างไม่หยุดยั้ง ก่อให้เกิดปัญหาทางด้านการจัดการทางเศรษฐศาสตร์ และปัญหาเทคนิควิธีการแก้ไขปัญหาการล้นหลามของสารสนเทศ นักวิจัย ไม่สามารถอ่านสารสนเทศที่เกี่ยวข้องได้หมด (Miski, 1986, p. 49) โดยเฉพาะสื่อสารสนเทศประเภทสิ่งพิมพ์ เช่น วารสาร มีจำนวนการผลิตมาก จำนวนวารสารทางวิทยาศาสตร์จากเพียง 100 ชื่อเรื่อง ในตอนต้นศตวรรษที่ 19 ได้เพิ่มจำนวนขึ้นเป็น 10,000 ชื่อเรื่อง ในตอนต้นศตวรรษนี้ และคาดว่าจะมีถึง 1,000,000 ชื่อเรื่องในราวปลายศตวรรษนี้ เป็นการเพิ่มถึง 10,000 เปอร์เซนต์เลยทีเดียว เป็นภาวะการณ์ที่เรียกว่าตกอยู่ในสภาพของ การทะลัก ทลายของข่าวสาร(information explosion) ภาวะสิ่งพิมพ์เฟ้อ (publication inflation) หรือ มลภาวะของสื่อสิ่งพิมพ์ (publication pollution )
การให้บริการสารสนเทศต่าง ๆ เป็นสิ่งจำเป็นต่อการพัฒนาหน่วยงานทุกหน่วยซึ่งมีผลต่อการพัฒนา ประเทศชาติ มีคำกล่าวที่ว่า "ความรู้คืออำนาจ"
หรือ "สารนิเทศ คืออำนาจ" (Information is power) ใครมีข้อมูลมากผู้นั้นย่อมมีอำนาจมาก คำดังกล่าวสามารถพิสูจน์ได้ดีในวงการธุรกิจหรืออุตสาหกรรม บริษัทใดมีข้อมูลทางเทคโน โลยีใหม่ ๆ ย่อมได้เปรียบกว่าบริษัทที่ไม่มีการพัฒนาเทคโนโลยี ศูนย์สารนิเทศต่าง ๆ จึงจำ เป็นต้องหาวิธีการที่จะได้ข้อสารนิเทศในทุกรูปแบบโดยการจัดหามาให้บริการภายในศูนย์ สารสนเทศให้มากที่สุดเท่าที่จะทำได้
สารสนเทศมีความสำคัญและจำเป็นต่อมนุษย์ในสังคมสารสนเทศ วัตถุประสงค์ของการจัดตั้งห้องสมุด หรือศูนย์สารสนเทศล้วนแล้วแต่เน้นให้เห็นถึงความสำคัญของสารสนเทศใน การใช้ประโยชน์รวม 5 ประการ (สุทธิลักษณ์ อำพันวงศ์, 2515, หน้า 2-3) คือ
1. เพื่อการศึกษา (Education) สารสนเทศที่จัดเก็บและให้บริการในห้องสมุด และศูนย์สารสนเทศทั่ว ๆ ไป ล้วนแล้วแต่ให้ประโยชน์ในการเก็บข้อมูลเบื้องต้นต่อการศึกษา ทั้งในระบบและนอกระบบโรงเรียน ความหมายของคำว่าการศึกษามีความหมายกว้าง ไม่เน้นถึงความหมายเพื่อการศึกษาอยู่แต่ในโรงเรียน และสถาบันการศึกษาอื่น ๆ เท่านั้น แต่ยังหมายความรวมถึง การศึกษาด้วยตนเองอีกด้วย
สารสนเทศเพื่อการศึกษาได้แก่ หนังสือ แบบเรียน ตำราเรียน คู่มือครู หนังสือประกอบการเรียนการสอน และจากสภาพสารสนเทศที่เปลี่ยนไปมีสื่อสารสนเทศประเภทโสตทัศนวัสดุเข้ามามีบทบาทต่อการเรียนการสอน เช่นการใช้วีดีทัศน์ ประกอบการเรียน การใช้คอมพิวเตอร์เป็นเครื่องมือช่วยสอนเป็นต้น สารสนเทศเพื่อการศึกษา จึงเป็นสื่อสำคัญเพื่อการพัฒนาคน ทางด้านการศึกษา
2. เพื่อให้ความรู้ (Information) คนในสังคมมีความจำเป็นต้องทราบความ เปลี่ยนแปลงไปในสังคม ต้องทราบข่าวในสังคม ที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน การติดต่อสื่อสารในสังคม แต่ละวันจะได้ดำเนินไปอย่างต่อเนื่อง สารสนเทศทุกประเภทล้วนแล้วแต่ให้ข่าวสารที่เกิดขึ้นในสังคม โดยเฉพาะสารสนเทศประเภทวารสาร หนังสือพิมพ์ ตลอดจนสื่อสารสนเทศประเภทวิทยุ โทรทัศน์ และโทรคมนาคม ล้วนแล้วแต่มีบทบาทอย่างสูงต่อการติดตามข่าวใน สังคมที่เกิดขึ้นในแต่ละวัน สารสนเทศต่าง ๆ จึงมีความสำคัญต่อการขจัดความสงสัย ในเรื่องใคร่รู้ของเหตุการณ์ในสังคมให้หมดสิ้นไป
3. เพื่อการค้นคว้า (Research) ในยุคสังคมข่าวสารปัจจุบัน สารสนเทศที่ตอบสนองในเรื่องการค้นคว้า วิจัย มีบทบาทอย่างสูง ต่อการพัฒนาคนและพัฒนาประเทศในแต่ละประเทศต่างพยายามสนับสนุน งบประมาณในการทำวิจัย และ การค้นคว้าทาง เทคโนโลยี ต่างๆ สารสนเทศทางด้านการศึกษาค้นคว้า ไม่ว่าจะจัดทำให้บริการอยู่ในรูปใด เช่น บัตร สาระสังเขป สมุดสถิติ วิทยานิพนธ์ รายงานการวิจัย
ล้วนแล้วแต่มีความสำคัญในการก่อให้เกิดสารสนเทศเพื่อการศึกษาค้นคว้าที่ทันสมัย และนำไปใช้ ในการพัฒนาประเทศทุก ๆ ด้านได้ ต่อไป
4. เพื่อความจรรโลงใจ (Inspiration) สารสนเทศต่างๆ นอกจากผู้ใช้จะได้ประโยชน์ทางด้านการได้สารสนเทศเพื่อการศึกษา ได้รับความรู้แล้ว สารสนเทศบางประเภทและบางชนิดยังอำนวยประโยชน์ ก่อให้เกิดความจรรโลงใจ ทำให้เกิดความสุขทางจิตใจ เช่น การอ่านหนังสือวรรณกรรมที่สำคัญ ช่วยก่อให้เกิดความรู้สึกซาบซึ้งในความดีงามในความคิดของผู้อื่น
5.เพื่อความบันเทิง (Recreation) สังคมสารสนเทศในปัจจุบัน มีสื่อสารสนเทศเพื่อความบันเทิง ในการพักผ่อนหย่อนใจมากๆ แต่ละชนิดล้วนแล้วแต่ตอบสนองสารสนเทศเพื่อความบันเทิงส่วนตัวหรือครอบครัว เช่น การอ่านหนังสือที่ชื่นชอบเป็นการส่วนตัว หรือการเพลิดเพลินชมรายการจากโทรทัศน์ หรือ ฟังเพลงที่ชื่นชอบจากวิทยุ สื่อสารสนเทศเพื่อการบันเทิงมีการผลิตมากมาย เพื่อสนองความต้องการของผู้ใช้สารสนเทศประเภทนี้อย่างทั่วถึง และอำนวยความสะดวกสบายต่อการใช้เพื่อความบันเทิงได้อย่างเต็มที่
ความสำคัญของสารสนเทศในสังคม เป็นความจำเป็นของคนในสังคมที่ต้องใช้ สารสนเทศเพื่อพัฒนาตนเอง และใช้สารสนเทศอย่างต่อเนื่องเพื่อพัฒนาประเทศโดยส่วนรวม สารสนเทศจึงมีความสำคัญต่อการเปลี่ยนแปลงสภาพของสังคม ให้ก้าวหน้าอย่าง ไม่มีที่สิ้นสุด
|
|
