เขตปกครองตนเองทิเบต
-
สำหรับความหมายอื่น ดูที่ ทิเบต (แก้ความกำกวม)
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
.svg)
 |
บทความนี้มีอักษรจีนปรากฏอยู่ คุณอาจเห็นเครื่องหมายคำถามหรือสัญลักษณ์อื่นแทนตัวอักษร หากคอมพิวเตอร์ของคุณไม่สามารถแสดงผลได้อย่างถูกต้อง |
เขตปกครองตนเองทิเบต หรือ ธิเบต (ทิเบต:བོད་- โบด์; จีน: 西藏 ซีจ้าง) เป็นเขตปกครองตนเองของประเทศจีน มีเชื้อสายมาจากชาวอินเดีย ชาวทิเบต มีพระเป็นผู้นำของเขตปกครองพิเศษนี้ ชนพวกนี้นับถือศาสนาพุทธนิกายวัชรยาน คล้ายกับประเทศภูฏาน ทิเบตตั้งอยู่บนเทือกเขาหิมาลัย เป็นที่ราบสูงที่สูงที่สุดในโลก จนได้รับฉายาว่า หลังคาโลก ทิเบตมีอากาศที่หนาวเย็นมาก และมีความกดอากาศและอ๊อกซิเจนที่ต่ำ ฉะนั้นผู้ที่จะมาในทิเบตจะต้องปรับสภาพร่างกายก่อน และด้วยเหตุนี้ประชากรที่อาศัยอยู่ในทิเบตจึงน้อย
พลเมืองชายของทิเบตกว่าครึ่งบวชเป็นพระ ก่อนจีนจะยึดครองทิเบต ทิเบตมีสามเณริกามากที่สุดในโลก ในทิเบตเคยมีคัมภีร์มากมาย พลเมืองนับถือศาสนาอย่างเคร่งครัด จนได้รับฉายาว่า "แดนแห่งพระธรรม" (land of dharma)
ทิเบตมีเมืองหลวงชื่อ ลาซา (Lhasa)
เนื้อหา |
[แก้] ที่ตั้งและอาณาเขต
เขตปกครองตนเองทิเบตมีพื้นที่ติดต่อดังนี้
- ทิศเหนือ ติดต่อกับ เขตปกครองตนเองชินเจียงอุยกูร์และมณฑลชิงไห่ (ประเทศจีน)
- ทิศใต้ ติดต่อกับ ประเทศเนปาล ประเทศภูฏาน มณฑลยูนนาน (ประเทศจีน) รัฐกะฉิ่น (ประเทศพม่า) รัฐอัสสัม รัฐนาคาแลนด์ (ประเทศอินเดีย) ในปัจจุบัน บริเวณที่มีเขตติดต่อกับประเทศอินเดียนี้ ยังเป็นบริเวณพื้นที่พิพาทระหว่างจีนและอินเดีย ซึ่งอินเดียได้อ้างกรรมสิทธิ์เข้ามาปกครอง และเรียกดินแดนบริเวณนี้ว่า อรุณาจัลประเทศ
- ทิศตะวันออก ติดต่อกับ มณฑลเสฉวน (ประเทศจีน)
- ทิศตะวันตก ติดต่อกับ รัฐชัมมูและแคชเมียร์ (ประเทศอินเดีย) และประเทศปากีสถาน
[แก้] ประวัติ
- บทความหลัก: ประวัติศาสตร์ทิเบต, ทิเบตภายใต้การปกครองของจีน
ก่อนคริสต์ศักราช ชนชาติทิเบตอาศัยอยู่ที่ราบสูงชิงไห่-ทิเบต มีการไปมาหาสู่กันกับชนชาติฮั่นที่อาศัยอยู่ในแผ่นดินใหญ่จีน ผ่านระยะเวลาอันยาวนาน เผ่าชนต่างๆ ของที่ราบสูงชิงไห่-ทิเบตก็ค่อยๆ รวมกันเป็นเอกภาพ และกลายเป็นชนชาติทิเบตในปัจจุบัน
ต้นคริสต์ศตวรรษที่ 7 สภาพแบ่งแยกปั่นป่วนในภูมิภาคกลางของจีนที่ดำเนินมาเป็นเวลานาน 300 กว่าปีได้สิ้นสุดลง ขณะเดียวกัน วีรบุรุษ ซงจั้นกันปู้ ของชนชาติทิเบตได้สถาปนาราชวงค์ถู่ปัวอย่างเป็นทางการขึ้น และตั้งเมืองหลวงที่นครลาซา ในช่วงปกครองประเทศ กษัตริย์ซงจั้นกันปู้ได้ศึกษาเทคโนโลยีทางการผลิตและผลงานทางการเมืองและวัฒนธรรมที่ทันสมัยของราชวงค์ถัง และมีความสัมพันธ์ฉันมิตรในด้านต่างๆ กับราชวงค์ถังไม่ว่าจะเป็นด้านการเมือง เศรษฐกิจ และวัฒนธรรม
ในช่วงกลางคริสต์ศตวรรษที่ 13 หลังจากทิเบตได้รวมเข้าเป็นดินแดนส่วนหนึ่งของจีนเป็นต้นมา แม้ว่าจีนจะมีหลายราชวงค์ที่ผลัดเปลี่ยนกันขึ้นปกครองประเทศ และเปลี่ยนอำนาจรัฐหลายครั้ง แต่ทิเบตก็อยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลกลางมาโดยตลอดไม่ว่าราชวงค์ใด
หลังจากราชวงศ์ชิงได้สถาปนาขึ้นในปี พ.ศ. 2187 (ค.ศ. 1644) ได้ให้ความสำคัญเป็นอย่างยิ่งในการปกครองควบคุมทิเบตอย่างใกล้ชิด ทำให้อำนาจการบริหารปกครองของรัฐบาลกลางเป็นไปอย่างมีระบบระเบียบยิ่งขึ้น เมื่อปี พ.ศ. 2270 (ค.ศ. 1727) ราชวงค์ชิงได้ส่งเสนาบดีไปประจำทิเบต เพื่อเป็นตัวแทนของส่วนกลางกำกับดูแลกิจกรรมบริหารส่วนท้องถิ่นของทิเบต
เมื่อปี พ.ศ. 2501 จีนบุกเข้าทิเบตและก่อตั้งเขตปกครองพิเศษขึ้น
ผู้นำทางจิตวิญญาณและผู้นำสูงสุดของชาวทิเบตคือ องค์ทะไลลามะ องค์ปัจจุบัน
[แก้] การแบ่งเขตการปกครอง
| ระดับจังหวัด | ระดับอำเภอ | ||||
|---|---|---|---|---|---|
| ชื่อ | ภาษาทิเบต | ภาษาจีน (จีนตัวย่อ) | |||
| ลาซา ལྷ་ས་གྲོང་ཁྱེར་ lha sa grong khyer 拉萨市 ลาซ่าชื่อ |
Chengguan District | ཁྲིན་ཀོན་ཆུས་ | 城关区 | ||
| Lhünzhub County | ལྷུན་གྲུབ་རྫོང་ | 林周县 | |||
| Damxung County | འདམ་གཞུང་རྫོང་ | 当雄县 | |||
| Nyêmo County | སྙེ་མོ་རྫོང་ | 尼木县 | |||
| Qüxü County | ཆུ་ཤུར་རྫོང་ | 曲水县 | |||
| Doilungdêqên County | སྟོད་ལུང་བདེ་ཆེན་རྫོང་ | 堆龙德庆县 | |||
| Dagzê County | སྟག་རྩེ་རྫོང་ | 达孜县 | |||
| Maizhokunggar County | མལ་གྲོ་གུང་དཀར་རྫོང་ | 墨竹工卡县 | |||
| จังหวัดนาชู ནག་ཆུ་ས་ཁུལ་ nag chu sa khul 那曲地区 น่าชูตี้ชู |
Nagchu County | ནག་ཆུ་རྫོང་ | 那曲县 | ||
| Lhari County | ལྷ་རི་རྫོང་ | 嘉黎县 | |||
| Biru County | འབྲི་རུ་རྫོང་ | 比如县 | |||
| Nyainrong County | གཉན་རོང་རྫོང་ | 聂荣县 | |||
| Amdo County | ཨ་མདོ་རྫོང་ | 安多县 | |||
| Xainza County | ཤན་རྩ་རྫོང་ | 申扎县 | |||
| Sog County | སོག་རྫོང་ | 索县 | |||
| Baingoin County | དཔལ་མགོན་རྫོང་ | 班戈县 | |||
| Baqên County | སྦྲ་ཆེན་རྫོང་ | 巴青县 | |||
| Nyima County | ཉི་མ་རྫོང་ | 尼玛县 | |||
| Shuanghu Special District 1 | མཚོ་གཉིས་དོན་གཅོད་ཁྲུའུ་ | 双湖特别区 | |||
| จังหวัดจัมโด ཆབ་མདོ་ས་ཁུལ་ chab mdo sa khul 昌都地区 ชางตูตี้ชู |
Qamdo County | ཆབ་མདོ་རྫོང་ | 昌都县 | ||
| Jomdo County | འཇོ་མདའ་རྫོང་ | 江达县 | |||
| Gonjo County | གོ་འཇོ་རྫོང་ | 贡觉县 | |||
| Riwoqê County | རི་བོ་ཆེ་རྫོང་ | 类乌齐县 | |||
| Dêngqên County | སྟེང་ཆེན་རྫོང་ | 丁青县 | |||
| Zhag'yab County | བྲག་གཡབ་རྫོང་ | 察雅县 | |||
| Baxoi County | དཔའ་ཤོད་རྫོང་ | 八宿县 | |||
| Zogang County | མཛོ་སྒང་རྫོང་ | 左贡县 | |||
| Markam County | སྨར་ཁམས་རྫོང་ | 芒康县 | |||
| Lhorong County | ལྷོ་རོང་རྫོང་ | 洛隆县 | |||
| Banbar County | དཔལ་འབར་རྫོང་ | 边坝县 | |||
| จังหวัดยิงตรี ཉིང་ཁྲི་ས་ཁུལ་ nying khri sa khul 林芝地区 หลินจือตี้ชู |
Nyingchi County | ཉིང་ཁྲི་ས་རྫོང་ | 林芝县 | ||
| Gongbo'gyamda County | ཀོང་པོ་རྒྱ་མདའ་རྫོང་ | 工布江达县 | |||
| Mainling County | སྨན་གླིང་རྫོང་ | 米林县 | |||
| Mêdog County | མེ་ཏོག་རྫོང་ | 墨脱县 | |||
| Bomi County | སྤོ་མེས་རྫོང་ | 波密县 | |||
| Zayü County | རྫ་ཡུལ་རྫོང་ | 察隅县 | |||
| Nang County | སྣང་རྫོང་ | 朗县 | |||
| จังหวัดชานหนาน ལྷོ་ཁ་ས་ཁུལ་ lho kha sa khul 山南地区 ชานหนานตี้ชู |
Nêdong County | སྣེ་གདོང་རྫོང་ | 乃东县 | ||
| Zhanang County | གྲ་ནང་རྫོང་ | 扎囊县 | |||
| Gonggar County | གོང་དཀར་རྫོང་ | 贡嘎县 | |||
| Sangri County | ཟངས་རི་རྫོང་ | 桑日县 | |||
| Qonggyai County | འཕྱོངས་རྒྱས་རྫོང་ | 琼结县 | |||
| Qusum County | ཆུ་གསུམ་རྫོང་ | 曲松县 | |||
| Comai County | མཚོ་སམད་རྫོང་ | 措美县 | |||
| Lhozhag Couhty | ལྷོ་བྲག་རྫོང་ | 洛扎县 | |||
| Gyaca County | རྒྱ་ཚ་རྫོང་ | 加查县 | |||
| Lhünzê County | ལྷུན་རྩེ་རྫོང་ | 隆子县 | |||
| Cona County | མཚོ་སྣ་རྫོང་ | 错那县 | |||
| Nagarzê County | སྣ་དཀར་རྩེ་རྫོང་ | 浪卡子县 | |||
| จังหวัดชิกัตเซ่ གཞིས་ཀ་རྩེ་ས་ཁུལ་ gzhis ka rtse sa khul 日喀则地区 ลื่อคาเสอตี้ชู |
Shigatse City | གཞིས་ཀ་རྩེ་གྲོང་ཁྱེར་ | 日喀则市 | ||
| Namling County | རྣམ་གླིང་རྫོང་ | 南木林县 | |||
| Gyangzê County | རྒྱལ་རྩེ་རྫོང་ | 江孜县 | |||
| Tingri County | དིང་རི་རྫོང་ | 定日县 | |||
| Sa'gya County | ས་སྐྱ་རྫོང་ | 萨迦县 | |||
| Lhazê County | ལྷ་རྩེ་རྫོང་ | 拉孜县 | |||
| Ngamring County | ངམ་རིང་རྫོང་ | 昂仁县 | |||
| Xaitongmoin County | བཞད་མཐོང་སྨོན་རྫོང་ | 谢通门县 | |||
| Bainang County | པ་སྣམ་རྫོང་ | 白朗县 | |||
| Rinbung County | རིན་སྤུངས་རྫོང་ | 仁布县 | |||
| Kangmar County | ཁང་དམར་རྫོང་ | 康马县 | |||
| Dinggyê County | གདིང་སྐྱེས་རྫོང་ | 定结县 | |||
| Zhongba County | འབྲོང་པ་རྫོང་ | 仲巴县 | |||
| Yadong County | གྲོ་མོ་རྫོང་ | 亚东县 | |||
| Gyirong County | སྐྱིད་གྲོང་རྫོང་ | 吉隆县 | |||
| Nyalam County | གཉའ་ལམ་རྫོང་ | 聂拉木县 | |||
| Saga County | ས་དགའ་རྫོང་ | 萨嘎县 | |||
| Gamba County | གམ་པ་རྫོང་ | 岗巴县 | |||
| จังหวัดงารี མངའ་རིས་ས་ཁུལ་ mnga' ris sa khul 阿里地区 อาหลี่ตี้ชู |
Gar County | སྒར་རྫོང་ | 噶尔县 | ||
| Burang County | སྤུ་ཧྲེང་རྫོང་ | 普兰县 | |||
| Zanda County | རྩ་མདའ་རྫོང་ | 札达县 | |||
| Rutog County | རུ་ཐོག་རྫོང་ | 日土县 | |||
| Gê'gyai County | དགེ་རྒྱས་རྫོང་ | 革吉县 | |||
| Gêrzê County | སྒེར་རྩེ་རྫོང་ | 改则县 | |||
| Coqên County | མཚོ་ཆེན་རྫོང་ | 措勤县 | |||
[แก้] ประชากรศาสตร์
ชนชาติทิเบตเป็นชนชาติที่เคยมีอำนาจเหนือพื้นที่กว้างขวางบริเวณทางทิศตะวันตกของจีน ซึ่งส่งผลให้ชนชาตินี้กระจุกตัวอยู่ในหลายที่ แต่เมื่อทิเบตถูกทางการจีนผนวกเข้าเป็นดินแดนของตน จึงได้มีการอพยพผู้คนในพื้นที่ของชาวทิเบตเดิม สถานที่ดังกล่าวนี้มีดังนี้
| ดินแดนที่มีชาวทิเบตอาศัยอยู่ ข้อมูลปี พ.ศ. 2543 | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| รวม | ชาวทิเบต | ชาวจีนฮั่น | อื่นๆ | ||||
| เขตปกครองตนเองทิเบต: | 2,616,329 | 2,427,168 | 92.8% | 158,570 | 6.1% | 30,591 | 1.2% |
| - ลาซา | 474,499 | 387,124 | 81.6% | 80,584 | 17.0% | 6,791 | 1.4% |
| - จังหวัดชามโด | 586,152 | 563,831 | 96.2% | 19,673 | 3.4% | 2,648 | 0.5% |
| - จังหวัดซานหนาน | 318,106 | 305,709 | 96.1% | 10,968 | 3.4% | 1,429 | 0.4% |
| - จังหวัดชิกัตเซ่ | 634,962 | 618,270 | 97.4% | 12,500 | 2.0% | 4,192 | 0.7% |
| - จังหวัด Nagqu | 366,710 | 357,673 | 97.5% | 7,510 | 2.0% | 1,527 | 0.4% |
| - จังหวัด Ngari | 77,253 | 73,111 | 94.6% | 3,543 | 4.6% | 599 | 0.8% |
| - จังหวัด Nyingchi | 158,647 | 121,450 | 76.6% | 23,792 | 15.0% | 13,405 | 8.4% |
| มณฑลชิงไห่: | 4,822,963 | 1,086,592 | 22.5% | 2,606,050 | 54.0% | 1,130,321 | 23.4% |
| - ซีหนิง | 1,849,713 | 96,091 | 5.2% | 1,375,013 | 74.3% | 378,609 | 20.5% |
| - Haidong Prefecture | 1,391,565 | 128,025 | 9.2% | 783,893 | 56.3% | 479,647 | 34.5% |
| - Haibei AP | 258,922 | 62,520 | 24.1% | 94,841 | 36.6% | 101,561 | 39.2% |
| - Huangnan AP | 214,642 | 142,360 | 66.3% | 16,194 | 7.5% | 56,088 | 26.1% |
| - Hainan AP | 375,426 | 235,663 | 62.8% | 105,337 | 28.1% | 34,426 | 9.2% |
| - Golog AP | 137,940 | 126,395 | 91.6% | 9,096 | 6.6% | 2,449 | 1.8% |
| - Gyêgu AP | 262,661 | 255,167 | 97.1% | 5,970 | 2.3% | 1,524 | 0.6% |
| - Haixi AP | 332,094 | 40,371 | 12.2% | 215,706 | 65.0% | 76,017 | 22.9% |
| มณฑลเสฉวน | |||||||
| - Ngawa AP | 847,468 | 455,238 | 53.7% | 209,270 | 24.7% | 182,960 | 21.6% |
| - Garzê AP | 897,239 | 703,168 | 78.4% | 163,648 | 18.2% | 30,423 | 3.4% |
| - Muli AC | 124,462 | 60,679 | 48.8% | 27,199 | 21.9% | 36,584 | 29.4% |
| มณฑลยูนนาน | |||||||
| - Dêqên AP | 353,518 | 117,099 | 33.1% | 57,928 | 16.4% | 178,491 | 50.5% |
| มณฑลกานสู้ | |||||||
| - Gannan AP | 640,106 | 329,278 | 51.4% | 267,260 | 41.8% | 43,568 | 6.8% |
| - Tianzhu AC | 221,347 | 66,125 | 29.9% | 139,190 | 62.9% | 16,032 | 7.2% |
| รวม: | |||||||
| รวมซีหนิงและไห่ตง | 10,523,432 | 5,245,347 | 49.8% | 3,629,115 | 34.5% | 1,648,970 | 15.7% |
| ไม่รวมซีหนิงและไห่ตง | 7,282,154 | 5,021,231 | 69.0% | 1,470,209 | 20.2% | 790,714 | 10.9% |
[แก้] ดูเพิ่ม
[แก้] แหล่งข้อมูลอื่น
- เว็บไซต์อย่างเป็นทางการของทิเบต
- 中国国际广播电台
| |||||||||||||||||
