ประเทศเนปาล

สหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल (เนปาล)
ธงชาติ
คำขวัญ: สันสกฤต: जननी जन्मभूमिष्च स्वर्गादपि गरीयसी ชนนิ ชนฺมภูมิสฺจา สวรคทพิ คริโยศิ ("แผ่นดินแม่มีค่ายิ่งกว่าสวรรค์")
เพลงชาติ: सयौं थुँगा फूलका हामी สเยาง์ ถุงฺคา ผูลกา หามี ("เราคือบุปผานับร้อย")
เมืองหลวง (และเมืองใหญ่สุด)		กาฐมาณฑุ 27°42′N 85°19′E
ภาษาทางการ		ภาษาเนปาล
การปกครอง		สาธารณรัฐประชาธิปไตย
-	ประธานาธิบดี	ราม บารัน ยาดัฟ
-	นายกรัฐมนตรี	บาบูรัม ภัตตาไร
การรวมชาติ
-	ก่อตั้งราชอาณาจักร	21 ธันวาคม พ.ศ. 2311
-	ก่อตั้งรัฐชั่วคราว	15 มกราคม พ.ศ. 2550
-	ก่อตั้งสาธารณรัฐ	28 พฤษภาคม พ.ศ. 2551
พื้นที่
-	รวม	147,181 ตร.กม. (94) 56,827 ตร.ไมล์
-	แหล่งน้ำ (%)	2.8
ประชากร
-	ก.ค. 2548 (ประเมิน)	27,133,000 (42)
-	2548 (สำมะโน)	23,151,423
-	ความหนาแน่น	196 คน/ตร.กม. (56) 508 คน/ตร.ไมล์
จีดีพี (อำนาจซื้อ)		2548 (ประมาณ)
-	รวม	42.17 พันล้าน ดอลลาร์สหรัฐ (81)
-	ต่อหัว	1,675 ดอลลาร์สหรัฐ (152)
ดพม. (2546)		0.526 (กลาง) (136)
สกุลเงิน		รูปี (NPR)
เขตเวลา		NPT (UTC+5:45)
ระบบจราจร		ซ้ายมือ
โดเมนบนสุด		.np
รหัสโทรศัพท์		977

ประเทศเนปาล (เนปาล: नेपाल) หรือชื่อทางการว่า สหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยเนปาล (อังกฤษ: Federal Democratic Republic of Nepal; เนปาล: सङ्घीय लोकतान्त्रिक गणतन्त्र नेपाल "สงฺฆีย โลกตานฺตฺริก คณตนฺตฺร เนปาล") เป็นประเทศที่ไม่มีทางออกสู่ทะเลในเอเชียใต้ บริเวณเทือกเขาหิมาลัย มีพรมแดนติดกับทิเบตของจีน และประเทศอินเดีย เนปาลเปลี่ยนแปลงการปกครองจากระบอบราชาธิปไตยมาเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตยในปี พ.ศ. 2550 โดยก่อนปีพ.ศ. 2549 เนปาลเคยเป็นรัฐเดียวในโลกที่มีศาสนาฮินดูเป็นศาสนาประจำชาติ รัฐธรรมนูญฉบับปัจจุบันของเนปาลระบุให้ประเทศเป็นสาธารณรัฐโลกวิสัย นอกจากศาสนาฮินดูที่คนเนปาลส่วนใหญ่นับถือแล้ว เนปาลยังเป็นที่ตั้งของศาสนสถานสำคัญของพุทธศาสนา คือลุมพินีวัน ที่ประสูติของพระโคตมพุทธเจ้า

ประวัติศาสตร์

เสาพระเจ้าอโศกมหาราช ที่ ลุมพินีวัน

ก่อนปีพ.ศ. 2311 หุบเขากาฐมาณฑุแบ่งออกเป็นสามอาณาจักร จนกระทั่งผู้นำเผ่ากุรข่า ปฤฐวี นารายัณ ศาห์ สามารถรวบรวมอาณาจักรในหุบเขาเข้าด้วยกัน และหลังจากนั้นได้ทำสงครามขยายอาณาเขตออกไป จนในปีพ.ศ. 2357-พ.ศ. 2359 เกิดสงครามอังกฤษ-เนปาล กองทัพกุรข่าพ่ายแพ้ ต้องทำสนธิสัญญาและจำกัดอาณาเขตเนปาลเหลือเท่าปัจจุบัน

ในปีพ.ศ. 2491 ชัง พหาทุระ รานา ซึ่งเป็นขุนนางในประเทศ ยึดอำนาจจากราชวงศ์ศาห์ โดยยังคงราชวงศ์ศาห์ไว้เป็นประมุขแต่ในนาม ตระกูลรานาได้รับการสนับสนุนจากสหราชอาณาจักร เนปาลได้ส่งกองทัพเข้าร่วมกับกองทัพบริเตนในหลายสงคราม ทำให้สหราชอาณาจักรทำสนธิสัญญามิตรภาพกับเนปาลในปีพ.ศ. 2466 ซึ่งในสนธิสัญญานี้ สหราชอาณาจักรได้ยอมรับเอกราชของเนปาลอย่างชัดเจน

ในปีพ.ศ. 2494 เกิดการต่อต้านการปกครองของตระกูลรานา นำโดยพรรคเนปาลีคองเกรสและกษัตริย์ตริภุวัน ทำให้โมหัน สัมเสระ ชัง พหาทุระ รานา ผู้นำคนสุดท้ายของตระกูลรานาคืนอำนาจให้แก่กษัตริย์ศาห์ และจัดการเลือกตั้ง

หลังจากเนปาลได้มีการปกครองระบอบประชาธิปไตยในช่วงสั้นๆ โดยจัดการเลือกตั้งครั้งแรกในปีพ.ศ. 2502 แต่กษัตริย์มเหนทระได้ยุบสภา ยึดอ'ำนาจในปีพ.ศ. 2503 และใช้ระบอบปัญจายัตแทน จนมาถึงการปฏิรูปการปกครองในปีพ.ศ. 2533 ทำให้เปลี่ยนจากระบอบปัญจายัต ที่ห้ามมีพรรคการเมือง มาเป็นระบอบรัฐสภาแบบพหุพรรค

ในปีพ.ศ. 2539 พรรคคอมมิวนิสต์แห่งเนปาล (ลัทธิเหมา) ได้เปิดฉากสงครามประชาชน มีเป้าหมายที่จะสถาปนาสาธารณรัฐสังคมนิยมขึ้นแทนระบอบราชาธิปไตย นำมาซึ่งสงครามกลางเมืองซึ่งกินเวลายาวนานถึงสิบปี ในปีพ.ศ. 2544 เกิดเหตุสังหารหมู่ในพระราชวัง โดยเจ้าชายทิเปนทระ มกุฎราชกุมารในสมัยนั้น และกษัตริย์ชญาเนนทระได้ขึ้นครองราชสมบัติแทน ในปีพ.ศ. 2548 กษัตริย์ชญาเนนทระได้ยึดอำนาจจากรัฐบาล นำมาซึ่งการประท้วงจากประชาชนและพรรคการเมืองในเวลาต่อมา จนต้องคืนอำนาจให้กับรัฐสภา รัฐสภาเนปาลได้จำกัดพระราชอำนาจของกษัตริย์ และให้เนปาลเป็นรัฐโลกวิสัย (secular state)

ในเดือนธันวาคม พ.ศ. 2550 รัฐสภาเนปาลได้ผ่านกฎหมายที่จะเปลี่ยนเนปาลเป็นสาธารณรัฐประชาธิปไตย โดยมีผลหลังการเลือกตั้งในปีพ.ศ. 2551

ในวันที่ 28 พฤษภาคม พ.ศ. 2551 รัฐบาลเนปาลประกาศยกเลิกระบอบกษัตริย์ สถาปนาสหพันธ์สาธารณรัฐประชาธิปไตยขึ้น โดยกำหนดให้ชญาเนนทระและพระบรมวงศานุวงศ์ต้องเสด็จออกจากพระราชวังภายใน 15 วัน และกำหนดให้วันที่ 28 - 30 พฤษภาคม เป็นวันหยุดราชการ

การเมือง

ราม บารัน ยาดัฟ ผู้เป็นประธานาธิบดี

ในปัจจุบัน เนปาลเข้าสู่ระบอบการปกครองแบบสาธารณรัฐ มีนายราม บารัน ยาดัฟ เป็นประธานาธิบดีคนแรก จากการลงคะแนนเสียงของสภาร่างรัฐธรรมนูญ 308 เสียง และนายคีรีชา ปราสาท โกอีราละ อดีตรักษาการณ์ประมุขแห่งรัฐทำหน้าที่นายกรัฐมนตรีต่อไป จนมีการจัดตั้งรัฐบาลใหม่อันนำโดยพรรคคอมมิวนิสต์ลัทธิเหมา หรืออดีตกลุ่มกบฏลัทธิเหมา ซึ่งมีนายประจันดา เป็นนายกรัฐมนตรี แต่หลังจากที่นายประจันดา ต้องการให้อดีตกลุ่มกบฎของเขาเป็นส่วนหนึ่งของกองทัพ จึงมีกระแสกดดันมาจากผู้บัญชาการทหารสูงสุดของเนปาล และรวมทั้งประธานาธิบดียาดัฟ นายประจันดาจึงประกาศลาออก และสภาได้เลือกนายมาดัฟ คูมาร์ เนปาล อดีตเลขาธิการใหญ่พรรคคอมมิวนิสต์ลัทธิมาร์ก-เลนิน ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรีคนใหม่ ในวันที่ 25 พฤษภาคม พ.ศ. 2552 ก่อนครบรอบ 1 ปีของการสถาปนาระบอบสาธารณรัฐในเนปาล

ปัจจุบัน นายบาบูรัม ภัตตาไร ได้รับเลือกตั้งเป็นนายกรัฐมนตรีคนที่ 3 ของเนปาล เมื่อวันที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2554

การแบ่งเขตการปกครอง

เนปาลแบ่งเป็น 14 เขต (อันจัล) ดังนี้

เขตบากมาติ เขตเภรี เขตธวัลคิรี เขตคันดากิ เขตชนกปุระ เขตการ์นาลี เขตโกษิ

เขตลุมพินี เขตมหากาลี เขตเมจี เขตนรยานี เขตรัปติ เขตสกรมาธา เขตเสทิ

เศรษฐกิจ

การทำนาแบบขั้นบันได

พื้นที่เกษตรกรรมมีเพียงร้อยละ 17 พืชที่สำคัญ ได้แก่ ข้าวสาลี ข้าวบาร์เลย์ ข้าวโพด ข้าวเจ้า พื้นที่ 2 ใน 3 ปกคลุมด้วยป่าไม้ มีการตัดไม้เพื่อเป็นวัตถุดิบของอุตสาหกรรมไม้อัด โรงงานอุตสากรรมขนาดเล็กที่แปรสภาพผลผลิตทางการเกษตร ได้แก่ โรงงานน้ำตาล โรงงานกระดาษ รายได้ส่วนใหญ่ของประเทศได้มาจากการค้าแรงงานของชาวเนปาลีที่อยู่ต่างประเทศ และส่งเงินกลับมาให้กับครอบครัวที่อาศัยอยู่ในเนปาล ธุรกิจการท่องเที่ยวมีจุดสนใจอยู่ที่การท่องเที่ยวเชิงผจญภัยและวัฒนธรรม เช่นการเดินเขา ปีนเขา และล่องแก่ง ตัวอย่างสถานที่ท่องเที่ยวสำคัญในเนปาลก็มีอาทิเช่น ยอดเขาเอเวอร์เรสต์ ,วัดปศุปฏินาถ ,วัดสวยมภูวนาถ ,พระราชวังกาฐมัณฑุ ,เมืองโพคารา และ ลุมพินีวัน เป็นต้น

ประชากร

เชื้อชาติ

ภาษาที่พูดในเนปาล แบ่งตามจำนวนคนพูด

• กลุ่มเนปาลีชาวเนปาลดั้งเดิมเป็นชนชาติมองโกลอยด์ ผสมกับพวกอินโด-อารยันจากอินเดีย เป็น
  • อินโด-เนปาลี 52%
  • ไมกิลิ 11%
  • โภชปุริ 8%
  • ถารู 3.6%
• กลุ่มทิเบต-พม่า เช่น
  • ตามัง 3.5%
  • เนวารี 3%
  • มอการ์ 1.4
  • กุรุง 1.2%
  • ลิมูบู 0.2%

ศาสนา

วัดพุทธนานาชาติ ลุมพินีวัน

• ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู 81%
• ศาสนาพุทธนิกายมหายาน 11%
• ศาสนาอิสลาม 4.2%
• ศาสนาคริสต์ 1.4%

แหล่งข้อมูลอื่น

• ประเทศเนปาล จากเว็บไซต์กระทรวงต่างประเทศไทย
• ประวัติประเทศเนปาล จากเว็บไซต์กระทรวงต่างประเทศไทย

ภาษาอังกฤษ

• รัฐบาลเนปาล
• ข้อมูลเนปาลจากห้องสมุดคองเกรส
• United States ข้อมูลเนปาลจากกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐ
• ข้อมูลเนปาลจากเดอะเวิลด์แฟกต์บุก ซีไอเอ
• ข้อมูลประเทศเนปาลจากแนชันแนลจีโอกราฟิก