|
วิชาชีพบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์
การศึกษาวิชาสารสนเทศศาสตร์ในทวีปเอเซีย
รศ.ดร.จุมพจน์ วนิชกุล
รายละเอียดเกี่ยวกับการศึกษาวิชาบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ในทวีปเอเซีย
การศึกษาวิชาบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ในประเทศญี่ปุ่น
ในประเทศญี่ปุ่น พัฒนาการศึกษาวิชาสารสนเทศศาสตร์เริ่มต้นจากการเปิดสอนวิชาบรรณารักษศาสตร์ โดยเริ่มต้นเปิดสอน เป็นครั้งแรกเมื่อปี พ.ศ. 2446
จนกระทั่งในปัจจุบันมีมหาวิทยาลัยทั้งหมด 113 แห่ง และมหาวิทยาลัย 105 แห่ง เปิดสอนวิชาบรรณารักษศาสตร์ และเริ่มมีมหาวิทยาลัยหลายแห่งเปิดสอนวิชาบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ เช่น มหาวิทยาลัยเคโอ
มหาวิทยาลัยเออิชิ โชกุโตกุ มหาวิทยาลัยโตเกียว และมหาวิทยาลัยบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ เป็นต้น
มหาวิทยาลัยบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์( University of Library and Information Science-ULIS)
นับเป็นมหาวิทยาลัยเพียงแห่งเดียว ที่มีฐานะเรียกว่ามหาวิทยาลัย ทำหน้าที่เป็นสถาบันวิชาชีพ
บรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ที่สำคัญในประเทศญี่ปุ่น เริ่มเปิดรับนักศึกษาระดับปริญญาตรี เมื่อ พ.ศ. 2523 และระดับปริญญาโท เมื่อ พ.ศ. 2527
การศึกษาในหลักสูตรระดับปริญญาตรี เป็นหลักสูตร 4 ปี ประกอบไปด้วยการเรียนรายวิชาต่าง ๆ รวม 134 หน่วยกิต เป็นวิชาบังคับ 40 หน่วยกิต
นักศึกษาต้องเสนอวิทยานิพนธ์และฝึกงานทางบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ องค์ประกอบของ
หลักสูตรแบ่งเป็น 5 สาขาวิชาคือ วิชาพื้นฐานทางศิลปศาสตร์ 24 หน่วยกิต วิชาภาษาต่างประเทศ 8 หน่วยกิต วิชาอนามัยศาสตร์และพลศึกษา 4 หน่วยกิต วิชาชีพ ก
ซึ่งเป็นรายวิชาหลักด้านการศึกษาและวิจัยทางบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ 37 หน่วยกิต
และวิชาชีพ ข ซึ่งเป็นรายวิชาเลือกตามความสนใจของนักศึกษาซึ่งสัมพันธ์กับวิชาชีพ ก
ตัวอย่างรายชื่อวิชาทางสารสนเทศศาสตร์
ความรู้เบื้องต้นทางบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์
ทฤษฎีเบื้องต้นเกี่ยวกับสารสนเทศศาสตร์
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับสื่อสารสนเทศศาสตร์
การสัมมนาการบริการอ้างอิงและบริการสารสนเทศ
การจัดการสารสนเทศ
การสืบค้นสารสนเทศ
ทฤษฎีของระบบสารสนเทศ
การวิเคราะห์ระบบ
ระบบคอมพิวเตอร์
การประมวลผลภาษาธรรมชาติ
การดำเนินงานห้องสมุดและศูนย์สารสนเทศ
การศึกษาในหลักสูตรระดับปริญญาโท เป็นหลักสูตร 2 ปี ประกอบไปด้วยการเรียนรายวิชาต่าง ๆ จำนวน 30 หน่วยกิต หรือมากกว่า
นักศึกษาต้องเรียนวิชาวิจัยและ ต้องเสนอวิทยานิพนธ์ รายวิชาที่เรียนแบ่งเป็น 8 สาขาวิชา คือ กลุ่มวิชาพื้นฐานทางบรรณารักษศาสตร์ และสารสนเทศศาสตร์
กลุ่มวิชาทฤษฎี กลุ่มวิชาสื่อสารสนเทศ กลุ่มวิชาการจัดระบบแหล่งห้องสมุดและสารสนเทศ กลุ่มวิชาการใช้เครื่อง ปฎิบัติการสารสนเทศ
และกลุ่มวิชาการค้นคืนสารสนเทศ โดยมีตัวอย่างรายชื่อวิชาจากกลุ่มต่าง ๆ ดังต่อไปนี้
ทฤษฎีของสัญลักษณ์
การวิเคราะห์ภาษาสารสนเทศ
คณิตศาสตร์สารสนเทศชั้นสูง
ระบบการจัดการห้องสมุดและสารสนเทศ
ทฤษฎีเครื่องจักรอัตโนมัติ
รูปแบบการประมวลผลสารสนเทศ
โครงสร้างสารสนเทศชั้นสูง
ทฤษฎีของฐานข้อมูล
โครงสร้างสารสนเทศทางบรรณานุกรม
ระบบสังคมสารสนเทศ
สังคมข่าวสาร
การออกแบบภาวะแวดล้อมสารสนเทศ
มนุษย์และสารสนเทศ
สื่อสารสนเทศในรูปการบันทึก
องค์ประกอบของวัสดุในการสื่อสาร
การถ่ายทอดการสื่อสาร
การเผยแพร่สารสนเทศชั้นสูง
ระบบสารสนเทศชั้นสูง
ระบบคอมพิวเตอร์ชั้นสูง
เครือข่ายคอมพิวเตอร์ชั้นสูง
การปฏิบัติการค้นคืนสารสนเทศ
การค้นคืนสารสนเทศชั้นสูง
มหาวิทยาลัยบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ นับว่าเป็นสถาบันการศึกษาทันสมัย มีห้องสมุดเฉพาะด้านโดยตรงในการศึกษา ค้นคว้า
มีการใช้คอมพิวเตอร์บริหารงานทั้งระบบ มีฐานข้อมูลหลายฐานข้อมูลซึ่งอำนวยประโยชน์อย่างยิ่งสำหรับการฝึกปฎิบัติงานของนัก
ศึกษาเป็นการแสดงให้เห็นว่าประเทศญี่ปุ่นได้เล็งเห็นถึงความสำคัญของการพัฒนาวิชาชีพบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์
เพื่อความก้าวหน้าทางวิทยาศาสตร์และวัฒนธรรมซึ่งมีผลต่อความก้าวหน้าของประเทศญี่ปุ่นโดยส่วนรวม
การศึกษาวิชาสารสนเทศศาสตร์ในกลุ่มประเทศอาเซียน
ในกลุ่มประเทศอาเซียนการศึกษาวิชาสารสนเทศศาสตร์ได้พัฒนาไปตามลำดับ การเปิดสอนวิชาบรรณารักษศาสตร์ในสถาบัน วิชาชีพบรรณารักษศาสตร์
ที่มหาวิทยาลัยอินโดนีเซีย มีการจัดตั้งแผนกวิชาบรรณารักษศาสตร์ตั้งแต่ ค.ศ. 1959 และเริ่มเปิดสอนใน
ระดับปริญญาโท ในปี ค.ศ. 1969 ได้เริ่มเปิดรายวิชาสารสนเทศศาสตร์เบื้องต้นเป็นส่วนหนึ่งของหลักสูตรการศึกษา และมีวิชาเลือก เช่น
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับเอกสารสิ่งพิพม์มาตั้งแต่ต้นปี ค.ศ. 1970 และมีวิชาอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีสารสนเทศ เช่น
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการประมวลผลข้อมูล เป็นต้น
ในประเทศมาเลเซีย สถาบันการศึกษาที่เปิดสอนวิชาบรรณารักษศาสตร์ คือ โรงเรียนบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์ แห่งสถาบันเทคโนโลยีมารา
ได้เปิดสอน ในระดับ Diploma เริ่มเปิดสอนวิชาทางสารสนเทศศาสตร์มาตั้งแต่ ค.ศ. 1975
รายวิชาที่เกี่ยวข้องกับสารสนเทศศาสตร์ที่เปิดสอน มีดังนี้
ความรู้พื้นฐานทางการจัดเก็บและสืบค้นสารสนเทศ
การทำดรรชนีของแหล่งสารสนเทศ
ระบบการจัดเก็บและสืบค้นสารสนเทศ
คอมพิวเตอร์และห้องสมุด I
คอมพิวเตอร์และห้องสมุด II
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับการศึกษาปัญหาทางด้านสารสนเทศศาสตร์
การสอนวิชาสารสนเทศศาสตร์ในประเทศฟิลิปปินส์ เป็นการศึกษาในสาขาวิชาบรรณารักษศาสตร์ สถาบันบรรณารักษศาสตร์ แห่งมหาวิทยาลัยฟิลิปปินส์
ได้เปิดสอนรายวิชาสารสนเทศศาสตร์ในระดับปริญญาโท มาตั้งแต่ ค.ศ. 1971 โดยมีรายวิชาดังต่อไปนี้
ความรู้เบื้องต้นทางสารสนเทศศาสตร์
การวิเคราะห์สารสนเทศ
เทคโนโลยีสารสนเทศ I
เทคโนโลยีสารสนเทศ II
สารสนเทศและสังคม
ระบบสารสนเทศ
การวางแผนและการพัฒนาการสัมมนาเกี่ยวกับการจัดหมู่และการทำดรรชนี
เทคโนโลยีสื่อสารในบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์
การศึกษาเชิงปริมาณในบรรณารักษศาสตร์และสารสนเทศศาสตร์
|
|