สำนักหอสมุดแห่งชาติ

สำนักหอสมุดแห่งชาติ ก่อตั้งเมื่อปี พ.ศ. 2448 โดยปัจจุบันตั้งอยู่ที่ ท่าวาสุกรี ถนนสามเสน เขตดุสิต ซึ่งเริ่มเปิดทำการมาตั้งแต่วันที่ 5 พฤษภาคม พ.ศ. 2509 เป็นต้นมา เป็นหน่วยงานสังกัด กรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม

ประวัติ

ในปีพุทธศักราช ๒๔๔๐ หลังจากที่พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัวเสด็จนิวัติพระนครกลับจากเสด็จประพาสยุโรป พระองค์ได้ทรงมีพระราชดำริให้ขยายกิจการหอพระสมุดวชิรญาณซึ่งแต่เดิมทีเป็นหอพระสมุดสำหรับราชสกุล ให้เป็นหอสมุดสำหรับบริการประชาชนทั่วไป และทรงพระราชทานนามว่า "หอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนคร" โดยได้จัดตั้งขึ้นอย่างเป็นทางการในวันที่ ๑๒ ตุลาคม พ.ศ. ๒๔๔๘

ต่อมาในปีพุทธศักราช ๒๔๕๙ พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ โปรดเกล้าฯให้ย้ายหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนครจากเดิมที่ตั้งอยู่ที่ศาลาสหทัยสมาคม มาไว้ที่ตึกใหญ่ริมถนนหน้าพระธาตุซึ่งเรียกว่าตึกถาวรวัตถุ และพระองค์ได้เสด็จพระราชดำเนินทรงประกอบพิธีเปิด เมื่อวันที่ ๖ มกราคม ๒๔๕๙

ในปีพุทธศักราช ๒๔๖๙ พระบาทสมเด็จพระปกเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๗ โปรดเกล้าฯให้แยกหอพระสมุดวชิรญาณสำหรับพระนครออกเป็น ๒ หอ คือ หอพระสมุดวชิราวุธ ตั้งอยู่ที่ตึกถาวรวัตถุเช่นเดิมให้เป็นที่เก็บหนังสือฉบับพิมพ์และ หอพระสมุดวชิรญาณ ให้ใช้เป็นที่เก็บหนังสือตัวเขียนและตู้พระธรรม

ปีพุทธศักราช ๒๔๗๖ รัฐบาลจัดตั้งกรมศิลปากรขึ้นและมีพระราชกฤษฎีกาแบ่งส่วนราชการกำหนดให้หอพระสมุดสำหรับพระนคร มีฐานะเป็นกองหนึ่งในกรมศิลปากรเรียกว่า กองหอสมุดและได้มีการเปลี่ยนแปลงชื่อหอพระสมุดสำหรับพระนครเป็นหอสมุดแห่งชาติในเวลาต่อมา จนถึงพุทธศักราช ๒๕๐๕ รัฐบาลได้อนุมัติงบประมาณก่อสร้างอาคารหอสมุดแห่งชาติเป็นอาคารทรงไทย สูง ๕ ชั้นขึ้น ที่บริเวณท่าวาสุกรี ถนนสามเสน และได้มีพิธีเปิดอย่างเป็นทางการ เมื่อวันที่ ๕ พฤษภาคม ๒๕๐๙ สำนักหอสมุดแห่งชาติ เป็นอาคารทรงไทย ๕ ชั้น บนเนื้อที่ประมาณ ๑๗ ไร่ ปัจจุบันตั้งอยู่ที่ท่าวาสุกรี ถนนสามเสน เขตดุสิต กรุงเทพมหานคร สังกัดกรมศิลปากร กระทรวงวัฒนธรรม

ห้องสมุดสาขา

1. หอสมุดแห่งชาติเขตลาดกระบัง เฉลิมพระเกียรติ
2. หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก เชียงใหม่
3. หอสมุดแห่งชาติ ลำพูน
4. หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติ ร.๙ นครราชสีมา
5. หอสมุดแห่งชาติประโคนชัย บุรีรัมย์
6. หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ นครพนม
7. หอสมุดแห่งชาติอินทร์บุรี สิงห์บุรี
8. หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก กาญจนบุรี
9. หอสมุดแห่งชาติจังหวัดสุพรรณบุรี เฉลิมพระเกียรติ
10. หอสมุดแห่งชาติ ชลบุรี
11. หอสมุดแห่งชาติรัชมังคลาภิเษก จันทบุรี
12. หอสมุดแห่งชาตินครศรีธรรมราช
13. หอสมุดแห่งชาติกาญจนาภิเษก สงขลา
14. หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ สงขลา
15. หอสมุดแห่งชาติวัดดอนรัก สงขลา
16. หอสมุดแห่งชาติเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์พระบรมราชินีนาถ ตรัง
17. หอสมุดแห่งชาติวัดเจริญสมณกิจ ภูเก็ต

แหล่งข้อมูลอื่น

• หอสมุดแห่งชาติ
• แผนที่และภาพถ่ายทางอากาศของ สำนักหอสมุดแห่งชาติ
  • ภาพถ่ายดาวเทียม จาก วิกิแมเปีย หรือ กูเกิลแมปส์
  • แผนที่ จาก มัลติแมป หรือ โกลบอลไกด์
  • ภาพถ่ายทางอากาศ จาก เทอร์ราเซิร์ฟเวอร์