|
|
หน่วยที่ 4
การแสวงหาความรู้ การค้นคืนความรู้และเทคโนโลยีสารสนเทศ
รศ.อัญญาณี คล้ายสุบรรณ์
4.7 วิธีการค้นคืนความรู้
เมื่อได้ทราบว่าความรู้ถูกเก็บสะสมไว้ที่ใดอย่างไรแล้วการค้นคืนความรู้ก็จะกระทำได้ไม่ยาก การค้นคืนความรู้จึงหมายถึงการค้นหาความรู้หรือข้อมูลหรือสารสนเทศที่จะถูกจัดเก็บโดยมีการจัดกระทำหรือเตรียมพร้อมสำหรับการนำกลับมาใช้ได้โดยสะดวกและรวดเร็วนั่นเอง การค้นคืนความรู้จึงมีวิธีการดังนี้
1) โดยการสอบถามจากบุคคลผู้ทรงจำความรู้นั้นไว้ หรือจากผู้มีความรู้เรื่องใดเรื่องหนึ่ง นั้นโดยตรง เช่น พระสงฆ์ในพระพุทธศาสนาทรงจำวินัยที่พระพุทธเจ้าบัญญัติไว้จำนวน 227 ข้อ เมื่อใดต้องการตรวจสอบทบทวนหรือบอกอธิบายแก่ผู้ใด พระสงฆ์ก็สามารถบอกอธิบายหรือแสดงวินัยที่ทรงจำไว้แล้วได้
2) โดยการสืบค้นจากสื่อหรือวัตถุที่บันทึกไว้ ในกรณีนี้สื่อ หรือวัสดุบันทึกหรือ เครื่องมือที่จัดเก็บความรู้ หรือข้อมูลหรือสารสนเทศมีหลายชนิดหลายประเภทมาก และแต่ละชนิดแต่ละประเภทก็จะจัดเก็บข้อมูลไว้มากมายมหาศาล การสืบค้นจึงมีวิธีการทำได้ 2 แบบ คือ
(1) การสืบค้นด้วยเครื่องมือช่วยค้น และวิธีการพื้นฐานธรรมดา หมายถึง การสืบค้นจากแหล่งความรู้หรือแหล่งข้อมูลสารสนเทศ ที่ไม่ต้องใช้เครื่องมือสลับซับซ้อนไม่ต้องอาศัยการเรียนรู้หรือการฝึกใช้เครื่องมือมากนัก ก็สามารถค้นหาความรู้ที่ต้องการจากแหล่งที่จัดเก็บหรือเตรียมไว้แล้วนั้นได้ ตัวอย่าง เช่น ค้นหาบทความจากวารสารโดยอาศัยหน้า ดัชนี ค้นหาหนังสือที่ต้องการ โดยใช้หัวเรื่อง หรือบัตรชื่อเรื่องในห้องสมุด เป็นต้น
(2) การสืบค้นโดยใช้เครื่องมือช่วยค้นอัตโนมัติ หมายถึง เครื่องมือช่วยค้น (search engine) เป็นเครื่องมือที่มีการทำงานสลับซับซ้อนมีสมรรถนะ และประสิทธิภาพสูง แต่ผู้ใช้ต้องมีความรู้ความชำนาญพื้นฐานในการใช้เครื่องมือค้นเหล่านี้พอสมควรตามแต่ลักษณะเฉพาะของเครื่องมือนั้น ๆ เครื่องมือเหล่านี้ที่สำคัญได้แก่ ระบบคอมพิวเตอร์ (computer system) ระบบและเครื่องมือช่วยสืบค้นแบบนี้ อาจแยกออกเป็น 3 แบบย่อย ๆ คือ
(2.1) ระบบสืบค้นกลางที่คนทั่วไป ใช้สืบค้นข้อมูลสารสนเทศหรือความรู้ได้เหมือนกัน แต่ใช้เฉพาะแหล่ง ส่วนใหญ่จะติดตั้งและมีใช้อยู่ตามแหล่งบริการความรู้หรือห้องสมุดต่าง ๆ ได้แก่ระบบบริการโดยโปรแกรมอัตโนมัติ เช่น ระบบ Alice for Window, Innopac, Dynic, เป็นต้น
(2.2) ระบบสืบค้นด้วยเครื่องมือเฉพาะบุคคล (data base) เป็นระบบที่บุคคลใดบุคคลหนึ่งบันทึกข้อมูลความรู้ไว้ในเครื่องมือหรืองานส่วนตัว และค้นคืนได้ด้วยความรู้ ความเข้าใจเฉพาะตัวเองเท่านั้น เช่น ข้อมูลส่วนตัวหรือส่วนงาน ที่ต้องมีรหัสผ่านจึงจะเรียกข้อมูลหรือสารสนเทศได้
(2.3) ระบบสืบค้นข้อมูลเครือข่าย (net work) เป็นการเชื่อมโยงฐานข้อมูล (data bases) หรือแหล่งข้อมูล (information sources) หลายแหล่งเข้าด้วยกันและเปิดโอกาสให้ใคร ก็ได้เข้าถึงและค้นหา นำข้อมูลกลับมาใช้ได้ เช่นระบบ Internet
หน้าสารบัญ
ปรับปรุงล่าสุด วันที่ 28 พฤษภาคม 2551
รศ.ดร.จุมพจน์ วนิชกุล
chumpot@hotmail.com
|
|
